Od randkowania do prześladowania, czyli jak rozpoznać stalking i jak sobie z nim radzić
Artykuł ekspercki
Jak rozpoznać stalking? Granica między tym, co zdrowe i zaburzone jest płynna. Jedno jest pewne: czerwona lampka w Twojej głowie powinna zapalić się wtedy, gdy czujesz, że ktoś nie liczy się z Tobą i kontynuuje znajomość wbrew Twojej woli. Ty prosisz, by nie dzwonił – on nadal to robi. Prosisz, by nie przychodził –zastajesz go pod swoją pracą lub pod drzwiami mieszkania. Mówisz, że nie chcesz kontynuować znajomości – a przez różnych posłańców otrzymujesz kwiaty i prezenty.
Jak postrzegać prześladowcę? Twój prześladowca potrzebuje Cię, ale inaczej. Nie chodzi mu o Ciebie, ale o kogoś, na kim będzie mógł zawiesić swoje życie. Jedyna wartość jaką w Tobie dostrzega to fakt, że nadajesz się do tej roli. Jeśli mówi, że nie wyobraża sobie życia bez Ciebie, to wiedz, że naprawdę nie wyobraża sobie życia bez protezy, wieszaka, podpory lub stojaka. Ale to nie Twój problem. Nie masz obowiązku pełnić takiej roli. Masz prawo do zdrowej relacji z osobą, która kocha, ceni i szanuje Ciebie jako taką, a nie funkcję, którą pełnić może każdy.
Trafiło na Ciebie i co dalej? Wiesz już, że trafiłaś w ręce stalkera. Pierwszym, o czym musisz wiedzieć to to, że im dłużej będziesz mu ulegać, tym trudniej będzie Ci się uwolnić. Każde Twoje ustępstwo jest wzmocnieniem dla nękacza. Daje mu nadzieję na to, że kiedyś zmiękniesz, zmienisz zdanie i będzie można Cię urobić. Pamiętaj, że stalker bazuje na Twoim poczuciu winy i skrępowaniu związanym z niechęcią do kontynuowania znajomości. Musisz odrzucić jedno i drugie, stać się egoistką dla własnego dobra. Zastanów się czego chcesz i jak możesz to wyrazić. Poświęć czas na napisanie tego na kartce. Upewnij się, że Twoja wypowiedź będzie zwarta, zdecydowana i stanowcza. Możesz przećwiczyć ją przed lustrem, nagrać i ocenić jak brzmi lub przetrenować z kimś bliskim. Umów się z prześladowcą na spotkanie i w obecności świadka powiedz mu to, co zamierzałaś. Wyznacz granicę znajomości lub poinformuj o jej zakończeniu. Powiedz wyraźnie czego sobie nie życzysz. Nie musisz tłumaczyć dlaczego. Masz prawo do obrony osobistego terytorium i zamknięcia go nawet przed kimś, kogo znałaś, z kim się spotykałaś lub żyłaś.
Jak postępować ze stalkerem. Twój prześladowca może próbować dotrzeć do Ciebie przez krąg otaczających Cię osób. Uprzedź sąsiadów, znajomych, współpracowników, członków bliższej i dalszej rodziny, by nie udzielali nikomu żadnych informacji na Twój temat, by nikomu nie podawali realnych i wirtualnych danych kontaktowych, telefonu itp. Stalker może próbować uzyskać kontakt z Tobą, wykorzystując do tego celu podstawione osoby. W przypadku stalkerów działających przez telefon, najprostszym rozwiązaniem wydaje się zmiana numeru. Rozwiązanie to sprawdza się wtedy, gdy prześladowca nie ma możliwości zdobycia nowego numeru do Ciebie. Czasami lepiej zmienić numer nie likwidując jednocześnie starego. Na pewno masz w domu jakąś starszą komórkę. Włóż do niej poprzednią kartę, poproś koleżankę, by nagrała neutralny komunikat na sekretarkę, wyłącz dzwonek i włącz pocztę głosową. Nie odsłuchuj wiadomości na poczcie. Wiadomo, że pochodzą od stalkera. Ważne, żeby na sekretarce nie było Twojego głosu, bo będzie to wzmocnienie dla prześladowcy. Głos męski z kolei może wywołać agresję i chęć namierzenia Twojego aktualnego partnera. Nagrywając się na pocztę, prześladowca może powiedzieć co chce, nie obciążając Cię tym. Nie otrzymuje w zamian kontaktu zwrotnego. Podobnie możesz postąpić z pocztą elektroniczną. Nie jest to gwarancja na sukces, ale jakaś szansa na zmianę sytuacji. Prześladowcy może zwyczajnie znudzić się jednostronny kontakt z ofiarą. Pamiętaj, że wzmocnieniem dla niego są twoje reakcje. Twój nękacz może także czerpać satysfakcję ze znajdowania informacji o Tobie w sieci. Zlikwiduj profile na portalach społecznościowych. Uwolnisz się w ten sposób od komentarzy i wiadomości z jego strony i nie będziesz dostarczać informacji o sobie.
Nękanie wprost. Bywa tak, że prześladowcy nie mają skrupułów w fizycznym nękaniu ofiary: wystawaniu pod jej drzwiami, przychodzeniu do pracy, śledzeniu itp. W takich wypadkach, jeśli rozmowa przy świadkach nie przyniesie żadnego rezultatu, trzeba sięgnąć po środki zewnętrzne. Po środki te możesz sięgnąć zawsze wtedy, gdy uznasz, że sama nie powstrzymasz stalkera. W powstrzymaniu prześladowcy od nękania ofiary pomagają organy ścigania przygotowane do tego typu działań. Pierwszym krokiem jest zgłoszenie sprawy na policję. Stalking, czyli uporczywe nękanie wzbudzające poczucie zagrożenia lub naruszające prywatność jest przestępstwem, za które grozi kara od 3 do 10 lat pozbawienia wolności.
Autor: Małgorzata Gruszka psycholog
